با سلام خدمت همه همراهان سایت ،ابتدا به امر این ماه مبارک و طاعات و عبادات شما رو به همتون تبریک و همچنین ضمن عرض شرمندگی بابت کم کاری سایت و گذاشتن مطالب به روز.

خوب این مقاله رو به همتون تقدیم می کنم که کاری از بچه های انجمن تخصصی تعمیرکاران ایران می باشد.(اگرمشکلی درنوشتار داره به بزرگی خودتوت ببخشید)

مقدمه را کوتاه می‏نویسم تا بخوانید : 

بعد از گذشت 8 ماه از گشت‏و‏گذار من در اینترنت و نشریات کامپیوتری به این نتیجه رسیدم که یک مقاله‏ی جامع و همه کس فهم و قدم به قدم در مورد اورکلاک (OverClock) بنوسیم که امیدوارم مفید واقع شود .

حتما تا به حال واژه‏ی اورکلاک (OverClock) را شنیده‏اید.
کاربران همیشه به دنبال پیدا کردن راهی برای افزایش کارایی سیستم خود هستند. ساده‏ترین و بی‏دردسرترین راه برای این کار عوض کردن قطعات است. این راه اگرچه ساده‏ترین راه است ولی پرهزینه است.روش دیگری که معمولا کاربران حرفه‏ای از آن استفاده می‏کنند افزایش فرکانس کاری برخی از قطعات مثل پردازنده‏ی مرکزی (CPU) و حافظه‏ی اصلی (RAM) و کارت گرافیکی (Graphic Card or VGA) است.

و اما توضیح مفاهیم پایه : (خیلی خلاصه و ساده می‏نویسم)

FSB و یا HT :  که سرعت برقراری ارتباط CPU و مادربورد (یا در واقع پل شمالی) را نشان می دهد.
(چون CPUهای Intel در حالت Quad کار می‏کنند فرکانس مسیر آنها در کل چهار برابر FSB است. مثلا 200MHz*4=800MHz   )

HT مخفف HyperTransport و FSB مخفف Front Side Bus است.

ضریب پردازنده CPU Multiplier یا CPU Clock Ratio :
ضریبی است که در FSB ضرب می‏شود و فرکانس اصلی CPU به دست می‏آید.

ضریب حافظه RAM Multiplier یا RAM Clock Ratio :
ضریبی است که در FSB ضرب می‏شود و فرکانس کاری رم به دست می‏آید.
(البته فقط برای پلت فرم Intel برای AMD فرکانس رم از روش دیگری محاسبه می‏شود) .

  :North Bridge  یا همان پل شمالی که با CPU در ارتباط است.
در واقع پل شمالی همان چیپست اصلی مادربورد است.

 :VCore  ولتاژ CPU را نشان می‏دهد.
 : DDR Voltage ولتاژ رم را نشان می‏دهد.
 : PCI-E Frequencyسرعت برقراری ارتباط کارت گرافیک و مادربورد را نشان می‏دهد. (البته در مادربورد های قدیمی (AGP Frequency
زمان تأخیر رم (RAM Timing) : بدون توضیح اضافه زمان پاسخگویی رم.

عملیات OverClock برای CPUو RAM

سرعت یک CPU از حاصل ضرب دو عدد به دست می‏آید.یکی فرکانس مسیر FSB) یا HTT ) و یکی ضریب پردازنده (CPU Clock Ratio یا CPU Multiplier).
در صورتی که ما بتوانیم هر کدام از این دو را تغییر دهیم قادر به اورکلاک کردن CPU خود هستیم. ولی معمولا CPU Multiplier قفل شده است و قادر به بالا بردن آن نیستیم و فقط می‏توانیم آن را کم کنیم به استثنا برخی پردازنده‏های خاص مثل AMD 5000+ BE یا همان BlackEdition که نتایج OverClock آن را خواهید دید) و یا سری XE یا همان Extreme از Intel که CPU Multiplier در آن باز است و البته قیمت بالایی نیز دارند و معمولا به صرفه نیستند.
بنابراین تنها راه باقی مانده تغییر FSB می‏باشد. اما از کجا باید این FSB را تغییر داد؟

در گذشته این عمل توسط تغییر Jumper های روی مادر برد امکان پذیر بود که کاری خسته کننده و طاقت فرسا بود.

ولی در مورد اکثر مادربرد‏های امروزی این عمل فقط با فشار دادن چند دکمه امکان پذیر می‏باشد.

به محض روشن کردن کامپیوتر خود کلید DEL و یا F2 را فشار دهید تا وارد SETUP شوید (عکس 1) البته ممکن است صفحه‏ی اولیه شبیه عکس 10 باشد و نه عکس 1.

عکس 1 :

مراحل بعدی برای مادربردهای گوناگون متفاوت است بنابراین به صورت کلی گفته می‏شود.

قسمت مربوط به تنظیمات فرکانس CPU را پیدا کنید.

به طور مثال Fox Central Control Unit برای مادربوردهای FOXCONNE وCell Menu برای مادربردهای MSI و SoftMenu یا MGuru برای مادربوردهای Abit عکس 2وIWill Smart Settings برای مادربوردهای IWill و M.I.T برای مادربوردهای GIGABYTEاگر در مادربوردهای GIGA این منو وجود نداشت کلیدهای ترکیبی Ctrl+F1 را امتحان کنید.

عکس 2 :

عمولا به صورت پیش فرض امکان تغییر فرکانس CPU وجود ندارد.

پس به دنبال گزینه‏ای برای فعال کردن این قابلیت بگردید.

مثلا Adjust CPU Clock و یا CPU Host Clock Control و آن را Enable کنید(عکس 3 و 4(

عکس 3 و 4 :

با فعال کردن این گزینه به شما امکان تغییر دادن FSB داده می‏شود که ممکن است در ابتدا 200،166 و … باشد. در صورتی که شروع به زیاد کردن FSB کنید .همزمان با افزایش FSB فرکانس RAM نیز افزایش می‏یابد.نکته بسیار مهم این است که انواع مختلف رم نسبت به افزایش فرکانس حساس می‏باشند و در صورتی که فرکانس آن ها از حدی بالاتر رود منجر به سوختن رم می‏شود.بنابراین قبل از شروع به افزایش FSB باید تنطیمات رم را برای افزایش FSB آماده کنید.این تنظیمات برای CPUهای Intel و AMD متفاوت است.در اینجا لازم است نحوه‏ی محاسبه ی فرکانس رم را بدانید تا بتوانید تنظیمات مناسب را با توجه به توانایی‏های رم خود انجام دهید.برای CPUهای Intel فرکانس رم به صورت زیر محاسبه می شود :

FSB * Memory Multiplier = Memory Frequency (MHz)

مثال : 

FSB = 200MHz و Memory Multiplier = 4X

Memory Frequency (MHz) = 4 * 200 = 800MHz

و برای CPUهای AMD فرکانس رم به صورت زیر محاسبه می شود :

CPU Clock/(Ceil(CPU Multiplier/2))=A

تابع Ceil() کوچکترین عدد صحیح که بزرگتر یا مساوی مقدار درون پرانتز است را بر‏می‏گرداند.

مثال : 
AMD 4000 و رم 800MHz

CPU Multiplier برای این CPU برابر 10.5X و FSB آن برابر 200 
است.
بنابراین CPU Clock برای آن برابر 2100MHz خواهد بود.

A = 2100/(Ceil(10.5/2)) = 2100/(Ceil(5.25)) = 2100/6 = 350

اگر رم شما DDR1 باشد فرکانس رم شما همان A خواهد بود و اگر DDR2 باشد فرکانس رم شما *A2 خواهد بود.

در واقع برای به دست آوردن فرکانس رم در حالت DDR باید آن را در 2 ضرب کرد.

که برای این مثال 700MH خواهد بود.

می‏بینید که در CPUهای AMD رم معمولا در حداکثر توانایی خود کار نمی‏کند.

عکس 5

تذکر :
در برنامه‏ی CPU-Z فرکانس رم را به صورت DDR نشان نخواهد داد.

)عکس 5) مثلا فرکانس رم 800MHz را به صورت 400MHz نشان می‏دهد.

حالا که این را یاد گرفتید می‏توانید تنظیمات مناسب را با توجه به توانایی‏های رم خود انجام دهید.

توانایی‏های رم‏های مختلف متفاوت است.مثلا یک رم می‏تواند در فرکانس 1200MHz کار کند و یک رم اگر بالاتر از 850MHz قرار گیرد خواهد سوخت.این تنظیمات برای CPUهای AMD و Intel متفاوت است.برای CPUهای Intel باید به دنبال Memory Multiplier بگردید (عکس 6) و آن را طوری تنظیم کنید تا با توجه به فرمول بالا برای CPUهای Intel فرکانس رم در محدوده‏ی توانایی‏اش قرار گیرد. (2*475=950MHz)

عکس 6 :

و برای CPUهای AMD باید فرکانس رم خود را یک پله پایین بیاورید.به طور مثال اگر رم شما DDR2 800 هست آن را به DDR2 667 تغییر دهید (عکس 7(به این صورت یک واحد به نتیجه ی تابع Ceil() اضافه خواهد شد.

مثلا 2100 در مثال بالا به جای 6 بر 7 تقسیم خواهد شد.

بنابراین آن را طوری تنظیم کنید تا با توجه به فرمول بالا برای CPUهای AMD فرکانس رم در محدوده‏ی توانایی‏اش قرار گیرد.

عکس 7 :

یکی از مسایل مهم دیگری که باید به آن توجه شود سیستم‏های کنترل توان مصرفی است.این سیستم‏ها در پردازنده‏های AMD به Q&Q (Qool & Quiet) و در پردازنده های Intel به S&S (Speed Step) مشهورند.این سیستم‏ها در مواقعی که پردازنده به حداکثر توان پردازشی خود نیازی ندارد با پایین آوردن فرکانس و ولتاژ پردازنده باعث کاهش مصرف انرژی می‏شوند. 
این سیستم‏ها می‏توانند برای OverClock مشکل ایجاد کنند. 

بنابرین در Setup مادربورد خود به دنبال این سیستم بگردید و آن را غیر فعال (Disable) کنید.(عکس 9(

عکس 9

برای پلتفورم Intel به دنبال EIST Function و TM2 و C1E و همه را Disable کنید تا هیچ خللی در OverClock پیش نیاید.

)معمولا می توانید این گزینه ها را در Power Option و یا Features Advanced Chipset پیدا کنید.(

عکس 10

حالا که رم آماده‏ی OverClock است می‏توانیم به سراغ FSB برویم اما برای CPU های اینتل و نه .AMDبرای CPUهای AMD ذکر یک نکته‏ی دیگر ضروری است.در CPUهای AMD اصطلاحی وجود دارد به نام HT Link که از ضرب فرکانس مسیر (FSB) در HT Speed به دست می‏آید(عکس 11(این ضریب در حالت Auto برابر با 5X می‏باشد که با توجه به توانایی‏های مادربورد و شرایط OverClock باید آن را روی 4X یا 3X قرار داد. برای پایدار بودن سیستم پس از OverClock باید HT Link را بین 850MHz-1000MHz نگه داشت.البته می‏توان آن را بالاتر هم برد (مثلا در مادربورد من تا 1200MHz پایدار بود) ولی برای اکثر مادربوردها پایداری سیستم از بین خواهد رفت.

عکس 11